Stilton peyniri, 18. yüzyılın başlarında İngiltere’nin Leicestershire bölgesinde üretilmeye başlanmıştır. İlk olarak 1720’lerde Wymondham’dan bir peynir üreticisi olan Frances Pawlett tarafından günümüzdeki formuna yakın bir şekilde üretilmiştir. Peynir, adını ilk satıldığı Cambridgeshire’daki Stilton kasabasından alır. 1724 yılında ünlü İngiliz yazar Daniel Defoe, Stilton’u “peyniriyle ünlü” olarak tanımlamış ve bu peyniri “İngiliz Parmesanı” olarak nitelendirmiştir​ (Encyclopedia Britannica)​​ (Stilton Cheese Co.)​.

Stilton peyniri, ticari olarak Cooper Thornhill tarafından popüler hale getirilmiştir. Thornhill, Stilton kasabasında bulunan Bell Inn’in sahibiydi ve bu peyniri 1730’larda Leicestershire’daki bir çiftlikte keşfetmişti. Thornhill, bu peyniri Bell Inn’de satmaya başlamış ve Londra’ya bile pazarlamıştır. Stilton’un ünlü mavi damarları, Penicillium roqueforti küfü ile aşılanmış peynirde gelişen küf mantarlarının sonucudur​ (Encyclopedia Britannica)​​ (Stilton Cheese Co.)​​ (British Heritage)​.

Stilton Peyniri Üretimi

Stilton peyniri, pastörize inek sütünden üretilir. Üretim süreci, sütün ısıtılması ve ardından peynir mayası eklenmesiyle başlar. Sütün lor haline gelmesi sağlandıktan sonra, lor süzülerek fazla suyundan arındırılır. Ardından peynir loru, Penicillium roqueforti adlı küf kültürü ile aşılanır. Bu küf kültürü, peynire karakteristik mavi damarlarını ve kendine özgü lezzetini kazandırır.

Presleme işlemi sonrasında peynir, belirli bir forma sokulur ve olgunlaşma sürecine bırakılır. Stilton peyniri, en az dört ay olmak üzere iki yıla kadar olgunlaştırılabilir. Olgunlaşma süreci boyunca peynir, özel depolarda uygun sıcaklık ve nem koşullarında bekletilir. Bu süreç, peynirin lezzetinin gelişmesi ve dokusunun mükemmelleşmesi için kritik öneme sahiptir​ (Encyclopedia Britannica)​​ (Stilton Cheese Co.)​.

Stilton Peyniri’nin Çeşitleri

Stilton peynirinin iki ana çeşidi vardır: Mavi Stilton ve Beyaz Stilton. Mavi Stilton, Penicillium roqueforti küfü ile mavi damarlar içerirken, Beyaz Stilton bu küfü içermez. Beyaz Stilton, genellikle meyve veya baharatlarla aromalandırılır ve farklı tat profilleri elde edilir​ (British Heritage)​.

Lezzet Profili ve Kullanım Alanları

Stilton peyniri keskin, tuzlu ve hafif cevizli bir tada sahiptir. Yarı sert dokusu, onu rendelemek veya peynir tabaklarında kullanmak için ideal hale getirir. Stilton peynirinin bazı popüler kullanım alanları şunlardır:

  • Stilton Peynirli Armut Salatası: Armut, ceviz ve Stilton peyniri ile hazırlanan lezzetli bir salata.
  • Stilton Peynirli Biftek: Bifteğin üzerine eklenen Stilton peyniri, yemeğe zengin bir tat katar.
  • Stilton Peynirli Sos: Krema ve ceviz ile hazırlanan bu sos, et yemekleri ve sebzeler için mükemmel bir tamamlayıcıdır​ (British Heritage)​.

Stilton Peyniri’nin Faydaları

Stilton peyniri, yüksek protein, kalsiyum ve B vitaminleri içeriğiyle besleyicidir. Aynı zamanda probiyotikler içermesi nedeniyle sindirim sistemi sağlığına faydalıdır. Uygun saklama koşullarında buzdolabında altı aya kadar tazeliğini korur​ (Stilton Cheese Co.)​​ (British Heritage)​.

Stilton Peyniri Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Stilton peyniri alırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:

  • Renk ve Doku: Stilton peynirinin rengi hafif sarı olmalı ve dokusu yarı sert olmalıdır.
  • Koku: Taze Stilton peyniri, keskin ve hafif cevizli bir aroma yaymalıdır. Aşırı amonyak kokusu, peynirin taze olmadığını gösterebilir​ (British Heritage)​.

Stilton Peyniri’nin Geleceği ve Korunması

Stilton peynirinin üretimi, Avrupa Birliği’nin Korunan Coğrafi İşaret (KGI) statüsü ile korunmaktadır. Bu statü, sadece Derbyshire, Leicestershire ve Nottinghamshire bölgelerinde üretilen peynirlerin Stilton adıyla satılmasına izin verir. Stilton Cheesemakers’ Association (Stilton Peynir Üreticileri Derneği), bu peynirin kalitesini ve özgünlüğünü korumak için sıkı düzenlemeler uygular. Bu dernek, 1936 yılında kurulmuş olup, Stilton peynirinin üretim standartlarını belirler ve denetler​ (British Heritage)​.

Stilton Peyniri’nin Kültürel Etkisi

Stilton peyniri, İngiliz mutfağının önemli bir parçasıdır ve birçok edebi eserde de yer almıştır. Ünlü İngiliz yazar G.K. Chesterton, Stilton peyniri için bir sonet yazmıştır ve George Orwell, “In Defence of English Cooking” adlı makalesinde bu peyniri övmüştür. Ayrıca, 1993 yılında BBC1’de yayınlanan “Chef!” adlı dizinin bir bölümünde, pastörize edilmemiş Stilton peyniri arayışı konu edilmiştir​ (British Heritage)​.

Sonuç olarak, Stilton peyniri, zengin tarihi, benzersiz lezzeti ve kültürel önemi ile İngiliz mutfağının vazgeçilmez bir parçasıdır. Hem geleneksel hem de modern tariflerde kullanılabilen bu peynir, mutfaklarınıza lezzet ve değer katacaktır. Stilton peynirinin eşsiz tadını ve faydalarını keşfetmek için onu mutfağınızda denemekten çekinmeyin.