Erzurum Mutfağı: Lezzet Dolu Keşifler
Erzurum, Türk mutfağının çeşitliliği ve zenginliği ile tanınan bir şehirdir. Çoğumuzun aklına Erzurum denince ilk olarak cağ kebabı ve kadayıf dolması gelir, ancak Erzurum mutfağı bunlarla sınırlı değildir. Bu metinde, Erzurum mutfağının bilinmeyen dünyasına bir yolculuk yapacak ve lezzetlerin ötesinde yemeklerin ilginç isimlerine de dikkat çekeceğiz.
Erzurum’un İsimlerle Dolu Mutfağı
Erzurum mutfağı, lezzetli yemeklerin yanı sıra yemeklerin ilginç isimleriyle de ünlüdür. Şükkar köftesi gibi bir tatlıdan başlayalım. Şükkar köftesi, adıyla insanı şaşırtabilir. Ancak aslında bu bir tatlıdır ve pirinçten yapılır. İyice haşlanmış pirinçler, bolca yumurta ile harmanlanır. Ardından nişasta eklenir ve köfte şekli verilip yağda kızartılır. Şerbet eklenince ise tatlı bir lezzete dönüşür. Lalanga ise tuzlu bir atıştırmalıktır. Patatesleri haşlayın, püre haline getirin, sonra yumurtaya batırıp tereyağında kızartın. İşte lalangalar hazır! Aynı yemeği tatlı olarak da tüketebilirsiniz. Patates toplarını yağdan çıkarın ve üzerine şerbet dökün, böylece tatlı bir lalanga elde edersiniz.
Erzurum mutfağının tatlılarında kayısı hoşafını da unutmamak gerekir. “Keysefe” olarak bilinen bu tatlı, kayısı hoşafının suyunun çektirilmesi ve üzerine tereyağı gezdirilip sıcak servis edilmesiyle yapılır.
Tuzlu Erzurum Yemekleri
Erzurum mutfağı sadece tatlılarla değil, aynı zamanda tuzlu yemeklerle de ünlüdür. Örneğin, “Turşu Dolması”, lahana turşusunun iç harcıyla doldurulur ve bildiğimiz dolma gibi pişirilir. Ancak içinde et yerine kemik kullanılır, bu da lezzet katlar. “Sütlü Et” ise süt eklenerek pişirilen bir et yemeğidir. Tuzlu Erzurum yemeklerinin tadını çıkarmak için bu lezzetleri denemelisiniz.
Peynir Çeşitleri
Erzurum mutfağı ayrıca çeşitli peynir çeşitleri ile de ünlüdür. “Meme peyniri”, koyun sütünden yapılan ve taze olarak tüketilen bir peynirdir. “Civil peyniri” ise tel tel ayrılan bir peynir türüdür. “Kerti lor” ise lorla civil peynirin karışımıdır ve kat kat küplere basılarak saklanır.
Sebzelerin Zenginliği
Erzurum mutfağı, sebzelerin çeşitliliği ile de dikkat çeker. “Çiriş pancarı”, yabani bir bitkinin ıspanak gibi pişirilmesiyle yapılır ve mevsiminde her evde pişirilir. “Çortutu pancarı” ise şalgam havucundan yapılan turşunun ıspanak gibi pişirilmesiyle elde edilir. Her ikisi de hem tatlarıyla hem de isimleriyle ilginç Erzurum yemekleri arasındadır.
Erzurum mutfağının lezzetli yemeklerini ayrı ayrı inceleyelim:
1. Cağ Kebabı: Erzurum’un en ünlü yemeği olan cağ kebabı, dana etinin ince dilimler halinde kesilip çöp şişlere dizilmesi ve mangalda pişirilmesiyle yapılır. Etler, özel bir karışım olan “cağ karışımı” ile marine edilir ve ardından közde pişirilir. Cağ kebabı, lezzeti ve sunumuyla damakları şenlendiren bir Erzurum klasiğidir.
2. Kadayıf Dolması: Kadayıf dolması, ince tel kadayıfın içine ceviz veya fındık konularak hazırlanan bir tatlıdır. Şerbetle ıslatıldıktan sonra servis edilir. Tatlı ve hafif kıtır kadayıfın içindeki ceviz veya fındıkla muhteşem bir lezzet oluşturur.
3. Ayran Aşı: Ayran aşı, yoğurt ve unla hazırlanan yoğun bir çorbadır. İçine nohut veya mercimek eklenerek yapılır. Özellikle soğuk kış günlerinde tercih edilen bu çorba, sıcak ve doyurucu bir seçenektir.
4. Ekşili Dolma: Erzurum mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan ekşili dolma, kuzu eti ve iç pilavla hazırlanan lezzetli bir yemektir. Dolma yapraklarına sarılan iç pilav, ekşili sosla buluşturularak servis edilir.
5. Cevizli Kete: Cevizli kete, un, su, tuz ve cevizle yapılan bir hamur işidir. İncecik açılan hamur, içine ceviz serpilerek katlanır ve yağda kızartılır. Cevizli kete, hem tuzlu hem de tatlı olarak tüketilebilir.
6. Şükkar Köftesi: Şükkar köftesi, adıyla insanları şaşırtan bir tatlıdır. İyice haşlanmış pirinçler, bolca yumurta ile karıştırılır ve elde edilen karışıma nişasta eklenir. Köfte şekli verilip kızartıldıktan sonra şerbetle buluşturularak tatlı bir lezzet elde edilir.
7. Lalanga: Lalanga, tuzlu veya tatlı olarak hazırlanabilen çok yönlü bir atıştırmalıktır. Patatesler haşlanır, püre haline getirilir ve sonra yumurtaya batırılıp tereyağında kızartılır. Tuzlu lalangalar tavada kızarırken, tatlı lalangalar şerbetle buluşur.
8. Keysefe: Keysefe, kayısı hoşafının suyunun çektirilmesi ve üzerine tereyağı gezdirilip sıcak sıcak servis edilmesiyle hazırlanan bir tatlıdır. Kayısı hoşafının farklı bir sunumu olan keysefe, tatlı sevenler için harika bir seçenektir.
9. Turşu Dolması: Turşu dolması, lahana turşusunun iç harcıyla doldurulup pişirilen bir tuzlu yemektir. Kemik kullanılması, bu yemeğe özgün bir lezzet katar.
10. Sütlü Et: Sütlü et, etin süt ile pişirildiği farklı bir yemektir. Et tencereye konur, üzerine süt eklenir ve yavaşça pişirilir. Sütün verdiği yumuşaklık ve lezzet, bu yemeği özel kılar.
11. Çiriş Pancarı: Çiriş pancarı, yabani bir bitkinin ıspanak gibi pişirilmesiyle yapılır. Mevsiminde tüketilen bu yemek, doğal ve sağlıklı bir seçenektir.
12. Çortutu Pancarı: Çortutu pancarı, şalgam havucundan yapılan turşunun ıspanak gibi pişirilmesiyle elde edilir. İlginç bir isme sahip olmasının yanı sıra tadı da oldukça farklıdır.
Erzurum mutfağı, bu lezzetli yemeklerle ve daha birçok özgün tatla doludur. Bu yemekler, Erzurum’un zengin mutfak kültürünü yansıtır ve her biri kendi benzersiz tadıyla ön plana çıkar. Erzurum mutfağını denemek, bu eşsiz lezzetleri keşfetmek için harika bir fırsattır.
