Tarihi ve coğrafi açıdan zengin bir geçmişe sahip olan Erzurum, bu birikimini mutfağına da yansıtan şehirlerimizden biridir. Doğu Anadolu Bölgesi’nin en önemli gastronomi merkezlerinden biri olan Erzurum, geleneksel yemekleri, özgün tatları ve lezzetli tarifleriyle sofralarımıza benzersiz bir kültür sunar. Erzurum’un mutfak kültürü; et, süt ürünleri ve hamur işlerinin zengin bir birleşimiyle şekillenir. Bu yazıda Erzurum mutfağının öne çıkan yemeklerini, tarihsel bağlamını ve bu lezzetlerden bazı tarifleri en detaylı şekilde inceleyeceğiz.

Erzurum Mutfağının Meşhur Lezzetleri

1. Cağ Kebabı

Erzurum denilince akla gelen ilk yemeklerden biri olan Cağ Kebabı, adını pişirme esnasında kullanılan özel şişlerden (cağ) alır. Dana veya kuzu etinin özel baharatlarla marine edilmesi, ardından odun ateşinde ağır ağır pişirilmesiyle hazırlanır. Cağ Kebabı genellikle lavaş ekmekle servis edilir ve yanında soğan, sumak ve yeşilliklerle tamamlanır.

2. Su Böreği

Erzurum’un geleneksel hamur işleri arasında önemli bir yere sahip olan su böreği, kat kat açılan yufkaların sıcak suda haşlanmasıyla hazırlanır. Tereyağıyla yağlanan katmanlar arasında genellikle beyaz peynir ve maydanoz bulunur. Bu börek, misafir ağırlamanın vazgeçilmez bir parçasıdır.

3. Ayran Aşı

Soğuk ya da sıcak olarak tüketilebilen Ayran Aşı, Erzurum mutfağının en özgün çorbalarından biridir. İçeriğinde süzme yoğurt, buğday, küçük köfteler ve aşotu bulunur. Besleyici ve doyurucu bir çorba olan Ayran Aşı, özellikle kış sofralarında tercih edilir.

4. Kadayıf Dolması

Tel kadayıfın arasına bol ceviz yerleştirilerek hazırlanan bu tatlı, yumurtaya bulandıktan sonra kızartılır ve şerbetle tatlandırılır. Erzurum’un adeta bir imzası haline gelen Kadayıf Dolması, bayram sofralarının vazgeçilmez tatlısıdır.

5. Ekşili Dolma

Bulgur, dövülmüş ceviz, biber salçası ve baharatlarla hazırlanan iç harcıyla yapılan Ekşili Dolma, asma yaprağına sarılır. Hafif ekşi tadıyla Erzurum’un yöresel mutfağında sıklıkla yer bulur.

6. Kete

Özellikle kahvaltı sofralarını süsleyen kete, tel tel açılan hamurun içerisine ceviz veya sade iç harcı yerleştirilerek pişirilir. Erzurum’da kete, hem günlük hayatta hem de özel günlerde sıklıkla tüketilir.

Erzurum Mutfağından Tarifler

1. Ayran Aşı Çorbası

Malzemeler:

  • 1 su bardağı buğday
  • 1 su bardağı nohut
  • 500 gram süzme yoğurt
  • 1 yumurta
  • 1 yemek kaşığı un
  • 1 litre su
  • 1 tatlı kaşığı tuz
  • 1 demet aşotu

Hazırlanışı:

  1. Buğday ve nohudu bir gece önceden ıslatın ve ayrı ayrı haşlayın.
  2. Süzme yoğurdu, yumurtayı ve unu bir kasede çırpın.
  3. Karışıma suyu ekleyin ve ocağa alın. Sürekli karıştırarak kaynamaya bırakın.
  4. Kaynayan karışıma haşlanmış buğday ve nohudu ekleyin.
  5. Tuz ve doğranmış aşotunu ekleyerek birkaç dakika daha pişirin.
  6. Sıcak veya soğuk servis yapabilirsiniz.

2. Kadayıf Dolması

Malzemeler:

  • 500 gram tel kadayıf
  • 2 su bardağı ceviz içi
  • 3 adet yumurta
  • 2 su bardağı süt
  • 2 su bardağı şeker
  • 2 su bardağı su
  • Kızartmak için sıvı yağ

Hazırlanışı:

  1. Şerbet için su ve şekeri kaynatın, soğumaya bırakın.
  2. Tel kadayıftan küçük parçalar koparın, içerisine ceviz koyup sıkıca sarın.
  3. Yumurta ve sütü çırpın, kadayıf dolmalarını bu karışıma bulayın.
  4. Kızgın yağda altın rengi alana kadar kızartın.
  5. Kızaran dolmaları soğuk şerbete batırın, birkaç dakika bekletin ve servis edin.

3. Cağ Kebabı

Malzemeler:

  • 1 kg kuzu eti (but veya fileto)
  • 1 tatlı kaşığı karabiber
  • 1 tatlı kaşığı kimyon
  • 1 tatlı kaşığı kekik
  • 1 yemek kaşığı zeytinyağı
  • 1 çay bardağı süt
  • Tuz

Hazırlanışı:

  1. Eti ince dilimler halinde kesin.
  2. Zeytinyağı, süt, baharatlar ve tuzu karıştırarak marinasyon sosu hazırlayın.
  3. Etleri sosun içine alıp en az 6 saat buzdolabında dinlendirin.
  4. Dinlenen etleri şişe dizip köz ateşte çevirerek pişirin.
  5. Lavaş ekmeğiyle sıcak servis edin.

Erzurum Mutfağının Önemi

Erzurum mutfağı, hem Türkiye’nin kültürel zenginliğini hem de yöresel tatların çeşitliliğini gözler önüne seren bir mutfaktır. Etin, süt ürünlerinin ve buğdayın öne çıktığı bu mutfak, geleneksel pişirme teknikleri ve benzersiz tarifleriyle Anadolu’nun gastronomik değerlerini korur.

Her biri tarih kokan Erzurum yemeklerini deneyerek, sadece lezzetli bir sofra kurmakla kalmaz, aynı zamanda kültürel bir mirasa ortak olursunuz. Şimdiden afiyet olsun!