Peynir, günlük beslenme cetvelimizin en önemli kalemleri arasında yer alır. Bu özel besini seçerken ise tüm ürünlerde olduğu gibi peynirin de “iyi” olanının tercih edilmesi gerekmektedir. Alışveriş sırasında birkaç detaya dikkat ederek güvenilir, besin değeri yüksek ve hijyenik koşullarda üretilmiş peynire ulaşmak mümkün. Teksüt Hijyen ve Gıda Güvenliği Danışmanı ve İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Nazlı, iyi bir peyniri anlamanın yollarını şöyle sıralıyor:

Peynirin Dayanıklılığı ve Kalitesi

Dayanıklılık ve kalite, peynirin çeşidine göre değişebilen özelliklerdir. Örneğin, beyaz peynir ile kaşar peynirinin dayanıklılık ve kalite kriterleri farklılık gösterebilir. İyi bir peynirin kalitesi, üretim yöntemine, kullanılan malzemelere ve hijyen koşullarına bağlı olarak değişir. İşte peynirin dayanıklılığı ve kalitesi ile ilgili dikkat edilmesi gereken bazı noktalar:

Beyaz Peynir

Beyaz peynirin kalıbı düzgün olmalı ve her kenarı birbirine eşit olmalıdır. Üzerinde pas, küf ve salamura kirlilikleri bulunmamalıdır. Ayrıca, beyaz peynirin rengi parlak ve canlı bir beyaz olmalıdır. Donuk, kirli beyaz, sarımsı, siyahımsı ve mavi-yeşil gibi renk değişimleri olmamalıdır.

Kaşar Peyniri

Kaşar peyniri gibi bazı tip peynirler kendine özgü sarıya yakın renklere sahip olabilir. Bu peynirlerin renginin doğallığı ve homojenliği önemlidir. Kaşar peynirinin yüzeyi pürüzsüz ve lekesiz olmalı, içinde delikler, gözenekler, yarık ve çatlaklar bulunmamalıdır.

Peynirin Yapısı ve Kıvamı

Peynir yapısının homojen, pürüzsüz ve lekesiz olması gerekir. Yüzeyinde ve içinde delikler, gözenekler, yarık ve çatlaklar bulunmamalıdır. Klasik yöntem ile üretilen peynirler ile kimi özel peynirlerde bazı gözeneklerin bulunması normaldir.

Peynirin yapısı ne fazla sert, kuru, kırılgan, kolay ufalanabilir ne de çok yumuşak olmalıdır. Hele süngerimsi yapıda hiç olmamalıdır. İdeal bir peynirin yapısı, kesildiğinde düzgün bir şekilde dilimlenebilecek kıvamda olmalıdır.

Peynirin Kokusu ve Tadı

Peynirde küf, amonyaki, sabunumsu ve mayamsı gibi kokular hissedilmemelidir. İdeal bir peynirin tadı ekşi, keskin, yakıcı, acı, metalik, mayamsı ve çok tuzlu olmamalıdır. Ancak, faydalı küflerle üretilmiş değişik tat ve kokuda özel peynirler de vardır. Örneğin, rokfor peyniri gibi küflü peynirler, kendine özgü keskin bir koku ve tat içerir.

Peynirin tadı dengeli olmalı, çok tuzlu veya çok tatlı olmamalıdır. Taze peynirler, hafif ve ferahlatıcı bir tada sahipken, olgunlaşmış peynirler daha güçlü ve belirgin bir tada sahip olabilir. Peynirin tadı, tüketim amacınıza göre tercih edebileceğiniz çeşitlilikte olabilir.

Peynirin Ambalajı ve Saklanması

Satın alırken peynirin ambalajının vakumunun bozulmamış olmasına dikkat etmek gerekir. Havayla temas etmeye başlaması, peynirin bozulmaya ve küf üretmeye başlaması demektir. Peynir ambalajlarında etiket kontrolü yapılmalı ve son tüketim tarihi geçmemiş ürünler alınmalıdır.

Ambalaj

Peynirin ambalajı, ürünün tazeliğini ve hijyenini korumak için önemlidir. Vakumlu ambalajlar, peynirin havayla temasını engelleyerek bozulmasını önler. Ayrıca, ambalaj üzerindeki etiketleri kontrol ederek üretim tarihi, son tüketim tarihi ve üretici bilgilerini incelemek önemlidir. Bu bilgiler, peynirin güvenilirliğini ve kalitesini anlamanıza yardımcı olur.

Saklama Koşulları

Peynir, uzun süre sıcakta bekletilmemeli ve marketten eve gelir gelmez +4-6°C arasındaki ısıda buzdolabında saklanmalıdır. Peynirler, buzdolabının en iyi soğutan kısmı olan iç kısımlarına depolanmalıdır. İhtiyaç olduğu kadar porsiyonlanarak kullanılmalı ve hava almayacak şekilde tekrar kapatılmalıdır. Peynirin buzdolabında saklanması, tazeliğini koruması ve bozulmaması için önemlidir.

Peynirin Besin Değeri

Peynir, zengin besin değeri ile önemli bir protein, kalsiyum ve vitamin kaynağıdır. Ancak, peynirin besin değeri, çeşidine göre değişiklik gösterebilir. Örneğin, beyaz peynir düşük yağ içeriği ile hafif bir seçenekken, kaşar peyniri daha yüksek yağ ve kalori içeriğine sahip olabilir. Peynir seçerken besin değerini göz önünde bulundurmak, sağlıklı bir beslenme için önemlidir.

Protein ve Kalsiyum

Peynir, yüksek protein içeriği ile kas gelişimi ve onarımı için önemli bir besindir. Ayrıca, kalsiyum içeriği ile kemik sağlığını destekler. Günlük kalsiyum ihtiyacını karşılamak için düzenli olarak peynir tüketmek faydalıdır. Ancak, aşırı tüketimden kaçınmak ve dengeli bir beslenme programı oluşturmak önemlidir.

Yağ ve Kalori

Peynirin yağ ve kalori içeriği, çeşidine göre değişir. Düşük yağlı peynirler, daha hafif bir seçenek sunarken, yüksek yağlı peynirler daha yoğun bir lezzet sunar. Beslenme programınıza uygun peynir seçmek, kilo kontrolü ve genel sağlık açısından önemlidir. Özellikle diyet yapanlar veya kalori alımını kontrol etmek isteyenler, düşük yağlı peynirleri tercih edebilir.

Peynirin Çeşitleri ve Özellikleri

Peynir, çeşitlilik açısından oldukça zengin bir besindir. Her bölgenin kendine özgü peynir çeşitleri ve üretim yöntemleri vardır. İşte bazı popüler peynir çeşitleri ve özellikleri:

Beyaz Peynir

Beyaz peynir, Türkiye’de en yaygın tüketilen peynir türlerinden biridir. Taze, tuzlu ve hafif bir lezzete sahiptir. Kahvaltılarda, salatalarda ve sandviçlerde sıkça kullanılır. Beyaz peynirin kalitesi, üretim yöntemine ve kullanılan süt türüne bağlıdır.

Kaşar Peyniri

Kaşar peyniri, Türkiye’nin bir diğer popüler peyniridir. Sarımsı rengi ve yoğun lezzeti ile bilinir. Taze kaşar peyniri ve olgunlaşmış kaşar peyniri olarak iki farklı türü vardır. Taze kaşar peyniri daha hafif ve yumuşak bir lezzete sahipken, olgunlaşmış kaşar peyniri daha yoğun ve aromatiktir.

Rokfor Peyniri

Rokfor peyniri, Fransa’ya özgü bir küflü peynirdir. Keskin kokusu ve güçlü tadı ile bilinir. Mavi-yeşil küf damarları, peynirin karakteristik özelliğidir. Rokfor peyniri, salatalarda, soslarda ve peynir tabaklarında sıkça kullanılır.

Parmesan Peyniri

Parmesan peyniri, İtalya’ya özgü sert ve aromatik bir peynirdir. Rendelenerek makarnalarda, salatalarda ve çeşitli yemeklerde kullanılır. Parmesan peyniri, uzun süre olgunlaştırılarak yoğun bir lezzet kazanır.

Peynir, besleyici ve lezzetli bir besindir. Ancak, kaliteli ve hijyenik koşullarda üretilmiş peynirleri tercih etmek, sağlıklı bir beslenme için önemlidir. Peynirin dayanıklılığı, yapısı, kokusu, tadı ve ambalajı gibi özelliklere dikkat ederek doğru peyniri seçebilirsiniz. Besin değeri açısından zengin olan peynir, düzenli ve dengeli bir şekilde tüketildiğinde sağlığınıza katkı sağlar. Peynir çeşitlerini ve özelliklerini bilmek, mutfakta daha çeşitli ve lezzetli tarifler denemenize olanak tanır. İyi bir peynir seçmek, hem sağlık hem de lezzet açısından önemlidir. Afiyet olsun